Wanneer je tussentijds bloedverlies (ook wel spotting genoemd) hebt, ervaar je bloedverlies tussen je menstruaties door of ervaar je een bloeding die geen menstruatie is. Vaak horen we ‘ik herken me helemaal niet in PCOS want ik menstrueer juist de hele tijd’. Helaas is tussentijds bloeden juíst bij PCOS een veelvoorkomende klacht. Hoe dit zit en wat hiervan de oorzaken zijn, zetten we in dit artikel voor je op een rij en geven je handige tips zodat je tussentijds bloedverlies kunt voorkomen.

De inhoud van dit artikel is ook te beluisteren als podcast.

Wat is tussentijds bloedverlies?

Tussentijdse bloedingen, zijn vaginale bloedingen buiten de menstruatieperiode. Het kan afkomstig zijn van je bovenste voortplantingsstelsel, zoals je baarmoeder, of je onderste voortplantingsstelsel, zoals je baarmoederhals of vagina. Veel vrouwen (met PCOS) kampen met tussentijds bloedverlies. Het kan in de praktijk heel vervelend zijn maar gelukkig is er veel aan te doen.

Het verschil tussen tussentijds bloedverlies en menstruatie

In een menstruele cyclus vindt normaal gesproken ongeveer halverwege een ovulatie plaats. Na de ovulatie volgt de luteale fase. In deze fase word je zwanger of eindigt deze fase in een menstruatie, die gepaard gaat met een (menstruatie)bloeding. Een bloeding is alleen een menstruatiebloeding als het een gevolg is van een menstruatie. Andere bloedingen zijn altijd vanuit een andere oorzaak.

Hoe kom je erachter of je een ovulatie hebt?

Bij een bloeding wil je natuurlijk weten of er sprake is van een menstruatie of van een oorzaak die tot een bloeding leidt. De beste methode om te onderzoeken of er sprake is van een menstruatie, is door je basale lichaamstemperatuur te meten. Dit is je temperatuur in rust die je het beste kunt meten direct na het ontwaken. Na een eisprong gaat het corpus luteum (gele lichaam) progesteron aanmaken. Dit zorgt voor stijging in je basale lichaamstemperatuur. Je kunt hierover meer informatie vinden in al onze cursussen.

Onze persoonlijke ervaring

Ik (Loes) heb helaas ook veel ervaring gehad met tussentijdse bloedingen. En door mijn basale lichaamstemperatuur te meten, kreeg ik veel meer rust. Hierdoor wist ik waar ik stond en wat er gebeurde in mijn lichaam. Ook ik (Isabelle) heb heel erg veel aan het tracken van mijn cyclus. Het is even wennen, in het begin vergeet je het weleens. Maar na een tijdje is het net zo ‘gewoon’ als tandenpoetsen. 

Oorzaken van tussentijdse bloedingen

Er zijn nogal wat oorzaken die gerelateerd kunnen zijn aan tussentijdse bloedingen (spotting). Wij behandelen de meest voorkomende. We adviseren je om altijd contact op te nemen met je behandelend arts voor duidelijkheid en eventuele uitsluiting.

1. Hormonale anticonceptie

Spotting is vaak een bijwerking van hormonale anticonceptie. Denk hierbij aan de pil, het hormonale spiraaltje, het anticonceptie-implantaat en de anticonceptie-injectie. Deze anticonceptie rommelt met je natuurlijke hormoonhuishouding. Vooral wanneer je net start, stopt of al een lange tijd hormonale anticonceptie gebruikt, kan tussentijds bloedverlies voorkomen. 

2. Zwangerschap

Ook kan spotting een symptoom zijn van een vroege zwangerschap. Ongeveer 1 op de 4 mensen ervaart spotting, meestal in zwangerschapsweek 5 en 8. Gelukkig is het meestal niets om je zorgen over te maken. Echter kan spotting ook wijzen op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of andere complicaties. We willen je natuurlijk niet onrustig maken maar wel adviseren we je om bij bloedverlies tijdens zwangerschap contact op te nemen met je behandelend arts.

3. Lichamelijke aandoeningen en infecties

Tussentijds bloedverlies kan ook worden veroorzaakt door infecties en fysieke veranderingen in het voortplantingsstelsel. Voorbeelden zijn vleesbomen, urineweginfecties, endometriose en seksueel overdraagbare aandoeningen. 

4. Leeftijd

Jonge vrouwen die net met hun menstruatie beginnen, kunnen een onregelmatige cyclus hebben. Dit gebeurt meestal bij meisjes tussen de 10 en 15 jaar. Na verloop van tijd passen hormonen zich aan en zou het tussentijds bloedverlies moeten afnemen en verdwijnen. Ook bij relatief oudere vrouwen die richting de menopauze gaan, kan spotting voorkomen. Naarmate de menopauze nadert, worden de hormoonspiegels meer onvoorspelbaar. 

5. Gewicht

Een zeer laag lichaamsgewicht kan hormonen beïnvloeden, waardoor de eisprong kan stoppen. Dit kan leiden tot één of meer gemiste menstruaties of tot een aandoening die (hypothalamische) amenorroe wordt genoemd. Overmatige lichaamsbeweging is ook gekoppeld aan (hypothalamische) amenorroe. 

6. Schildklieraandoeningen

Zowel een onder- als overactieve schildklier kan ervoor zorgen dat je tussentijdse bloedingen ervaart. Wanneer er te veel of te weinig schildklierhormoon in het lichaam vrijkomt, kan het zijn dat je een lichte menstruatie hebt. Menstruaties kunnen ook zwaarder worden of helemaal stoppen.

7. Stress

Wanneer je veel stress ervaar kan dit invloed hebben op hormonale balans. Dit kan veel onevenwichtigheden veroorzaken en spotting is hierbij geen uitzondering. 

Lees ook: Waarom stress de daadwerkelijke oorzaak van PCOS is en wat je eraan kunt doen.

8. Een vertraagde of gedeeltelijke menstruatie

Als er sprake is geweest van een menstruatie, maar deze niet volledig is geweest, kan de bloeding op een later moment weer doorzetten. Het kan tevens samenhangen met een gekantelde baarmoeder. Belangrijk is om je klachten te bespreken met je arts.

Meest voorkomende oorzaak van spotting bij PCOS 

Vrouwen met PCOS ervaren relatief vaak tussentijdse bloedingen. Dit komt doordat de hormoonhuishouding is verstoord: er is bijna altijd een tekort aan progesteron en een relatief teveel aan oestrogeen. Beide hormonen spelen een grote rol bij het ontwikkelen, vasthouden en uitrijpen van het baarmoederslijmvlies. Als die hormonen te veel of te weinig aanwezig zijn, kan dat ervoor zorgen dat het baarmoederslijmvlies sneller loslaat, wat weer kan leiden tot een bloeding.

Waarom komen tussentijdse bloedingen zo vaak voor bij PCOS? 

Bij PCOS is er vaak sprake van een uitblijvende of minder vaak voorkomende ovulatie. Bij de ovulatie springt het eitje waarna er een omhulsel overblijft (het corpus luteum of het gele lichaam). Dit vormt zich tot een klier die progesteron gaat aanmaken. Dat is ook de reden dat je temperatuur stijgt. Een onregelmatige ovulatie zorgt er dus voor dat je in bepaalde fases een tekort hebt aan progesteron en vaak een relatief teveel aan oestrogeen. 

Om de kans op tussentijdse bloedingen op een zo natuurlijke manier mogelijk te verlagen, kun je je focussen op:

1. Het is belangrijk om te gaan ovuleren, zodat je progesteron gaat aanmaken.
2. Je progesteronproductie kun je boosten of verhogen door je voeding en leefstijl. Eet voldoende, waardoor je genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt. Bepaalde voedingsstoffen als vitamine C uit natuurlijke bron zijn bijvoorbeeld extra belangrijk.
3. Oestrogeen kun je verlagen. Te veel oestrogeen werkt namelijk de functie van progesteron tegen. Bovendien is te veel oestrogeen verantwoordelijk voor heel veel klachten die bij PCOS voorkomen, zoals acne, overbeharing, stemmingswisselingen etc.
4. En last maar zeker niet least: probeer stress te minimaliseren. Stress rooft progesteron en werkt de functie ervan tegen. Voor de aanmaak van stresshormonen is namelijk progesteron nodig. Het kan zijn dat er wel genoeg progesteron aanwezig is, maar door stress kan het zijn functie niet goed uitoefenen. 

Lees ook: Eet je vaak genoeg?

Meer weten over stress, de oorzaken en wat je eraan kunt doen? Beluister deze podcast.

Wil je meer weten over dit onderwerp of heb je behoefte aan meer tips? In de PCOS Community word je maandelijks meegenomen in een thema rondom PCOS door middel van onder meer mini-masterclasses, extra besloten content, live Q&A’s en handige handouts.

*Geen medisch advies