Heb je nu of een tijdje geleden de diagnose PCOS gekregen? Dat kan best even schrikken zijn. Wat betekent dat? En wat kun je hieraan doen? In deze reeks van vijf artikelen nemen we je mee in de basiselementen die je kunnen helpen na de diagnose PCOS. Met in dit artikel: wat is PCOS? 

Polycysteus Ovarium Syndroom: PCOS

De naam PCOS staat letterlijk voor de aanwezigheid van cystes in de eierstokken. Zoals we in artikel twee (de diagnose) verder zullen uitleggen, dekt deze naam niet helemaal de lading en wordt er gesproken over het geven van een nieuwe naam aan dit syndroom.

Veel vrouwen met PCOS komen vroeg of laat in contact met de huisarts en/of gynaecoloog vanwege symptomen zoals:

• Het uitblijven van de menstruatie
• Continu bloedverlies 
• Een onvervulde kinderwens en/of miskramen
• Overbeharing en/of haaruitval
• Acne
• Stemmingswisselingen 
• Overgewicht
• Gevoelige/pijnlijke borsten
• Aanhoudende pijn/krampen laag in de buik (niet gerelateerd aan menstruatie)

Op basis van dit klachtenpatroon wordt onderzoek gedaan en kan de diagnose PCOS volgen. 

Wat gebeurt er bij PCOS?

Om vruchtbaar te zijn dient er één eicel volledig tot ontwikkeling te komen zodat het kan springen uit haar omhulsel. Deze ontwikkeling wordt ook wel ‘rijping’ genoemd. In het rijpingsproces ontwikkelt een eiblaasje (follikel) zich tot eicel. 

Normaliter wordt door FSH (follikel stimulerend hormoon) de groei van actieve eiblaasjes in de eierstokken gestimuleerd. Één eiblaasje (het dominante eiblaasje) rijpt het snelst/hardst en onderdrukt daarmee de rijping van de andere eiblaasjes. Bij volledige rijping zorgen naast FSH de hormonen LH (luteïniserend hormoon) en oestrogeen voor een eisprong. Na de eisprong is er een vrij aanwezige eicel die klaar is voor bevruchting. Het omhulsel ontwikkelt zich tot een klier dat progesteron uit gaat scheiden. Deze klier heet het gele lichaam ofwel corpus luteum.

Cysten

Bij PCOS kan er geen of minder vaak sprake zijn van een dominant eiblaasje. In principe is het normaal dat er meerdere eiblaasjes een beetje rijpen en zich vormen tot cysten (vochtblaasjes), bij PCOS is het aantal cysten vaak hoger. Dit wordt vaak gezien op echo’s: de bekende kralenketting van cysten. Dit kan in principe geen kwaad en je lichaam ruimt ze vanzelf weer op onder de juiste omstandigheden.

Er hoeft bij PCOS geen sprake te zijn van een overvloed aan cysten in de eierstokken. Daar lees je meer over in onze andere artikelen.

Meer dan verminderde vruchtbaarheid

Door het (vaker of volledig) uitblijven van het rijpen van een eicel, is een vrouw met PCOS op dat moment minder vruchtbaar. Ook is er sprake van een verminderde gezondheid, want hoewel er vaak op vruchtbaarheid wordt gefocust bij de diagnose PCOS is de oorzaak van dit syndroom gelinkt aan je algehele gezondheid. Anders gezegd: hoewel PCOS vaak zichtbaar is op het gebied van hormonen en vruchtbaarheid, is er vaak sprake van een bredere disbalans.  

PCOS & het metabolisme

PCOS is een metabole verstoring. Dat betekent een verstoring van het metabolisme. Klachten kunnen zich naast de hormoongerelateerde klachten openbaren in de vorm van:

• insulineresistentie (wat kan leiden naar diabetes type 2);
• spijsverteringsproblemen (darmklachten, maagklachten, constipatie);
• vermoeidheidsklachten, stressklachten (burn-out achtige klachten, verminderde belastbaarheid/prikkelbelasting, stemmingswisselingen);
• schildklierklachten (snel aankomen, moeilijk afvallen, snel koud/koude handen en voeten, wattenhoofd/foggy brain);
• hoge bloeddruk en verhoogd cholesterol.

Maak je vooral geen zorgen

Nu klinkt dit misschien een beetje spannend of word je er onrustig door, maar we willen je op het hart drukken dat er heel veel mogelijk is bij PCOS. Juist omdat het syndroom in verbinding staat met jouw gezondheid in bredere zin, kun je er heel veel aan doen met leefstijlaanpassingen. Soms wordt PCOS ook een welvaartsziekte genoemd, omdat het zich steeds meer laat zien sinds onze welvaart is toegenomen.

Bij PCOS Platform zien we het zo: door meer terug te keren naar omstandigheden die beter bij ons lichaam passen, kun je PCOS positief beïnvloeden en veel klachten verminderen of laten verdwijnen en hierdoor je gezondheid én vruchtbaarheid sterk verbeteren. Wij hebben dit pad ook bewandeld en ontzettend veel verschil gemerkt, zowel bij onszelf als bij andere vrouwen met PCOS. Van het volledig uitblijven van onze cyclus door de verkeerde keuzes tot het weer volledig terugkomen in hormonaal balans en ons weer goed voelen door de juiste keuzes op dagelijks basis. Dat kan jij ook! 

PCOS komt heel vaak voor

Ondanks dat PCOS nu veel vaker voorkomt vanwege veranderende omstandigheden, denkt men dat PCOS al heel lang bestaat en het een evolutionair voordeel heeft gehad (nu.nl, 2021). Er is geen volledige duidelijkheid wat dit voordeel zou kunnen zijn geweest. Er is een theorie dat vrouwen met PCOS beter kunnen overleven bij voedselschaarste, omdat ze efficiënter met voeding om kunnen gaan. Ze hebben sneller een vertraging van metabolisme, waardoor ze minder voedingsstoffen verbruiken. Ook bestaat de theorie dat vrouwen met PCOS beter in staat zijn kinderen groot te brengen doordat ze meer levenservaring hebben, omdat ze op latere leeftijd kinderen krijgen en zelf ook langer leven. 

6 tot 10% van vrouwen wereldwijd

Héél veel vrouwen wereldwijd krijgen de diagnose PCOS, zo’n 6 tot 10% heeft werkelijk de diagnose gekregen en naar schatting heeft daarnaast 10% van de vrouwen wél de klachten en symptomen maar niet de diagnose (doordat er geen onderzoek heeft plaatsgevonden). Hiermee is het de meestvoorkomende vruchtbaarheidsaandoening bij vrouwen. Het is een syndroom, wat betekent dat het zich niet bij iedereen hetzelfde openbaart. Bij een syndroom hoeven niet alle mogelijke symptomen zich te laten zien. 

Lees verder in artikel 2: De diagnose PCOS.

Alle artikelen in deze reeks:

1. Je hebt PCOS, en nu?
2. De diagnose PCOS
3. De oorzaak van PCOS
4. Mogelijke behandelingen van PCOS
5. Waar begin je om hormonaal en lichamelijk weer in balans te komen?

Bronnen:

• Nu.nl (2021, 15 januari). Diagnose pcos? ‘Angst voor onvruchtbaarheid is onterecht’, https://www.nu.nl/kind-gezin/6077698/diagnose-pcos-angst-voor-onvruchtbaarheid-is-onterecht.html

.